Geschiedenis van Berghem (I & II) familie HOEFS & HOES

Omdat de herkomst van de meeste personen in deze website ligt in Berghem (in vorige eeuwen geschreven als BERCHEM), wordt enige aandacht besteed aan dit dorp.
De meeste gegevens werden geput uit de boekjes "Informatiegids Gemeente Berghem" (Drs. H. Buijks) en "Van verleden tot heden" (L.v.d. Heuvel). Dit laatste boekje bevat de geschiedenis van de St. Willibrordparochie te Berghem, die op 27 december 1977 driehonderd jaar bestond.

Berghem is heel oud. Al enkele honderden jaren vóór Christus woonden er mensen in het gedeelte van Berghem dat aan Oss grenst.
In de 13e eeuw was er al een dorpsgemeenschap, hoewel deze toen uit slechts twee gehuchten bestond. Dit Berghem was toen wel ondergeschikt aan Oss, zowel op wereldlijk als kerkelijk gebied (Oss had in 1399 al stadsrechten).

Rondom 1200 had Berghem waarschijnlijk al een eigen kerkje op het Bergeind, alwaar in de 15e eeuw de kerk werd gebouwd, waarvan nu nog een gedeelte bewaard is gebleven, namelijk het onderste deel van de machtige toren van de Willibrorduskerk.

In de 11e eeuw bezat de abdij van Echternach (Luxemburg) gronden in Berghem en Oss, alsook het z.g. patronaatsrecht, d.w.z. de abt mocht een pastoor voordragen aan de bisschop, die daarna deze kandidaat meestal benoemde.
Deze band met Echternach duurde tot de Vrede van Munster in 1648, hoewel een oud archiefstuk uit 1619 op de pastorie van Berghem een overeenkomst behelst tussen de abt en de pastoor van Oss aangaande Berghem, waarbij de parochie Berghem in feite zelfstandig wordt.

Pas op 27 december 1677 kreeg Berghem zijn eerste zelfstandige pastoor in de persoon van Gerardus Vewaijen, die reeds daarvoor de schuurkerk bediende. Tijdens de Franse bezetting (1672-1674) kregen de katholieken van Berghem namelijk verlof om aan de ingang van de Harense Steeg een schuurkerk te bouwen.

Berghem had sinds de 14e eeuw, mogelijk eerder, een plaatselijk bestuur, het college van schepenen, dat naar alle waarschijnlijkheid was samengesteld uit de rijkste boeren.
In de oudste stukken van Berghem (vanaf circa 1600) komt de naam Hoefs regelmatig voor als schout, schepen, president, burgemeester, kerkmeester, enz. en dit twee eeuwen lang.

Het Maasland, waaronder Berghem, was omstreeks 1500 al vaak geteisterd door de Brabants-Gelderse oorlogen.
Het werd er niet beter op toen rond 1570 de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse koning uitbrak. Nu waren het de slecht of niet betaalde huursoldaten van beide partijen, die het platteland werden opgestuurd om zich daar van het nodige te voorzien.
De oudste stukken van het archief staan vol trieste toestanden, lange lijsten van roerende en onroerende goederen, door soldaten afgenomen, kapot geslagen of in brand gestoken (uit: Geschiedenis van Berghem - Drs. H.G.J. Buijks).

Voor meer geschiedenis van Berghem wordt verwezen naar het onderdeel "Geschiedenis" van de officiële website van Berghem:

Berghem/Geschiedenis  Anna Molen